Vraag je je bij nieuwsberichten altijd af of ze waar zijn?
Grote kans dat je weleens in nepnieuws bent getrapt.
Nepnieuws lijkt namelijk verdacht veel op echt nieuws, maar is vaak deels bewust onjuist of helemaal verzonnen. Dit zie je al heel lang, maar nu met social media kan het makkelijker en sneller verspreid worden.
Waarom maken mensen nepnieuws?
Om geld te verdienen. Hoe meer kliks op het artikel, hoe meer geld de makers krijgen voor de advertenties.
Om meningen te beïnvloeden en verwarring te zaaien. Door bijvoorbeeld tijdens verkiezingen negatieve berichten over een ander te verspreiden.
Als grap. Zoals berichten op website De Speld en de video’s van Lucky TV.
Makers van nepnieuws weten dat je de media vertrouwt en maken hier misbruik van. Dit kan flinke schade aanrichten.
Niet alleen kan nepnieuws de politiek beïnvloeden, maar ook het leven van personen beschadigen. Zoals die van vluchteling Anas.
Het is dus belangrijk dat we nepnieuws bestrijden. Maar hoe?
Als je het aan de overheid overlaat, is er kans op censuur. Want de overheid bepaalt dan wat wel of niet geplaatst mag worden. En als je het aan bedrijven overlaat is er een kans dat zij te veel macht krijgen.
Toch worden er steeds vaker waarschuwingen bij nepberichten geplaatst op Twitter en Facebook.
Gelukkig zijn er ook journalisten, wetenschappers en vrijwilligers die proberen berichten op waarheid te checken. Zoals de factcheckers van nieuwscheckers.nl. Maar zij kunnen natuurlijk nooit alle berichten checken.
Het is dus belangrijk dat we zelf leren nepnieuws te herkennen.
Vraag je bij nieuws het volgende af:
Wie heeft het bericht geschreven? En wie verspreidt het bericht? Is dit betrouwbaar?
Is de url geloofwaardig? Wie kunnen hier berichten plaatsen?
Lees niet alleen de kop maar ook de rest van het bericht.
Wanneer is het bericht geschreven?
Worden er bronnen genoemd in het bericht en zijn die te checken?
En let op de volgende eigenschappen:
Een alarmerende titel. Zoals woorden in de titel als: LET OP, BREAKING NEWS, O MIJN GOD!
De vormgeving lijkt op die van bekende nieuwssites. Zo worden er veel nepnieuws berichten verspreid met het NOS logo. Laat je dus niet misleiden door de vormgeving en kijk goed naar de rest van het bericht of de video.
Organisatie DROG laat mensen zelf nepnieuws maken zodat ze nepnieuws beter leren herkennen.
Nieuwe technieken maken het steeds moeilijker om nepnieuws te herkennen. Zo leggen zogenaamde deepfake video's bekende mensen woorden in de mond die zij niet hebben uitgesproken.